Category Biznes

Zasady podziału zysku w spółce akcyjnej regulował do 31.12.2000 r. art. 355 KH, który stanowił m.in., iż akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku rocznym, jeżeli walne zgromadzenie przeznaczyło całość lub część tego zysku do podziału. Od 1.1.2001 r. kwestię podziału zysku w spółce akcyjnej precyzuje art. 347 KSH. Zgodnie z art. 347 § 1 KSH, akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Spółka akcyjna, na podsta- wieart.396§ 1 KSH (do 31.12.2000 r. art. 427 KH§ 1), ma obowiązek przekazania 8% rocznego zysku netto na kapitał zapasowy, dopóki nie osiągnie on 1/3 kapitału zakładowego. Poza tym statut może przewidywać tworzenie innych kapitałów spółki akcyjnej z osiągniętego przez nią zysku. Jeżeli walne zgromadzenie podejmie uchwałę o zatrzymaniu zysku w spółce, oznacza to pozbawienie prawa akcjonariuszy do partycypowania w dochodzie spółki. W tym przypadku pozostawienie zysku w spółce nie stanowi rozdysponowania zysku pomiędzy akcjonariuszy i nie powoduje powstania obowiązku podatkowego u wspólników. Jedyny wyjątek stanowi tu przekazanie zysku spółki na kapitał zakładowy, co podlega opodatkowaniu zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 10 ust. 1 pkt 4 PDOPrU. Zatrzymanie zysku w spółce na podstawie uchwały walnego zgromadzenia nie jest nieodpłatnym świadczeniem na rzecz spółki i nie powoduje powstania przychodu po jej stronie.

Obowiązek sporządzania dokumentacji powstaje w dwóch sytuacjach. 3 Pierwsza dotyczy transakcji pomiędzy podatnikiem a podmiotami z nim powiązanymi, w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 (dalej zwanymi podmiotami powiązanymi). Druga dotyczy wszelkich transakcji, w związku z którymi zapłata należności (z nich wynikających) dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (w dalszej części komentarza takie terytorium lub kraj nazywany jest rajem podatkowym).

Artykuł 8 ust. 6 PDOPrU przewiduje modyfikację długości roku podatkowego wynikającą z obowiązku zamknięcia ksiąg rachunkowych (sporządzenia bilansu) przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, określonego w odrębnych przepisach. Za rok podatkowy uważa się wówczas okres od pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych. Przepisy art. 12 ust. 2 RachU określają moment zamknięcia ksiąg rachunkowych przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego na dzień:

Tak więc nieodpłatnym świadczeniem będą w szczególności wszelkie wykonane lub zakupione na rzecz beneficjenta świadczenia o charakterze usługowym oraz inne, przyznające mu prawa do używania lub użytkowania składnika majątku. W wyroku z 19.6.1996 r. (SA/Sz 2231/95, LEX 27189), sąd potwierdził, że:

Prawodawca nie zalicza do przychodów dopłat wniesionych do spółki zgodnie z przepisami KSH. Dopłaty stanowią formę świadczenia pieniężnego na rzecz spółki i wnoszone są w celu powiększenia jej majątku obrotowego, nie wpływają natomiast na wysokość kapitału zakładowego spółki. Zgodnie z art. 177 KSH (do 31.12.2000 r. – art. 178 KH), umowa spółki może zobowiązać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów. Zazwyczaj obowiązek uiszczenia (zrealizowania) dopłaty jest nakładany przez uchwałę zgromadzenia wspólników, przy czym w uchwale są również określone wysokość i terminy dopłat. Jednakże umowa spółki może stanowić, że wysokość i terminy dopłat będą określone przez zarząd lub inny organ spółki. Dopłaty wniesione na rzecz spółki nie stanowiąjej przychodu podatkowego wyłącznie wówczas, gdy możliwość ich wniesienia przewiduje umowa spółki i jeśli sumaryczna kwota faktycznie wniesionych dopłat nie przekracza wysokości dopłat wskazanych w umowie spółki. Dopłaty nie stanowią przychodu niezależnie od tego, czy w umowie spółki określono je jako dopłaty zwrotne czy bezzwrotne, bowiem ustawodawca nie przewiduje w PDOPrU żadnych ograniczeń w tym zakresie.

– Przychód określony w ust. 1 pkt 7 powstaje w dniu:

– 1) zarejestrowania spółki kapitałowej, albo

– 2) wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki kapitałowej, albo

Przychody z odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności. Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 13 PDOPrU, do przychodów nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu – do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy.

Z dniem 1.1.1997 r. nastąpiła zmiana brzmienia art. 10 ust. 1 PDOPrU, zgodnie z którym „dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie uzyskany z tego udziału, (…) a także dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) osoby prawnej”. Od 1.1.2003 r. przepis ten uległ dalszej modyfikacji, jednak są to zmiany o charakterze porządkowym oraz wynikające ze zmian wprowadzonych przez KSH (zarówno w spółce z o.o. jak i akcyjnej mamy obecnie do czynienia z kapitałem zakładowym).

Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora fi- 4 nansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków (art. 18 ustawy z 26.11.1998 r. o finansach publicznych, Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.). Zasady gospodarki finansowej jednostek budżetowych reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z 29.12.2000 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz szczegółowych zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych (Dz.U. Nr 122, poz. 1333).

– 1. Podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami – w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 – lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

W postępowaniu podatkowym wadliwie sporządzone, czyli np. wysta- 5 wionę niezgodnie z zasadami rachunkowości, dowody księgowe powinny być oceniane tak, jak każdy inny dowód. Organy podatkowe nie mają podstaw, by nie uznawać za dowody jakichkolwiek zestawień czy dokumentów tylko dlatego, że są one wadliwe z punktu widzenia rachunkowości. RachU określa zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych i w żaden sposób nie rozstrzyga o tym, jakie wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu, ponieważ w tym zakresie moc rozstrzygającą mają jedynie przepisy podatkowe. Artykuł 9 PDOPrU w ust. 1 przewiduje, że wysokość dochodu, podstawa opodatkowania i należny podatek są ustalane na podstawie prowadzonej ewidencji rachunkowej, ale z zapisu tego również nie wynika, że przy ustalaniu kosztów podatkowych pod uwagę należy brać wyłącznie poprawnie dokonane zapisy zawarte w ewidencji. Jeżeli podatnik innymi dowodami wykaże poniesienie wydatków i uzasadni ich związek z prowadzoną działalnością (przychodami), to wydatki takie powinny być uznane za koszty podatkowe. Niekorzystnym następstwem nieprawidłowego prowadzenia rachunkowości jest dla podatnika to, że ustalenie dochodu na podstawie ewidencji nie jest możliwe, a więc ustala się go w drodze oszacowania. Brak zapisu w ewidencji powoduje jedynie konieczność wykazania w inny sposób faktu poniesienia danego wydatku. Także dotychczasowe orzecznictwo skłania się ku opinii, że brak właściwego ujęcia wydatku w ewidencji rachunkowej nie wyklucza zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli został poniesiony w celu uzyskania przychodu i przepisy art. 16 ust. 1 PDOPrU nie zakazują zaliczenia go do kosztów podatkowych.

Konstrukcja kosztów uzyskania przychodów, określona w art. 15 ust. 1 PDOPrU, opartajest na klauzuli generalnej, która stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Komentowany przepis nie definiuje wszystkich elementów składających się na pojęcie kosztów uzyskania przychodów. Z uwagi zatem na wieloznaczność zawartego w tym artykule terminu „koszty uzyskania przychodów” jego definicję należy sformułować również w oparciu o kryteria, wynikające z innych przepisów ustawy, jak i z wykształconej już praktyki sądów i organów skarbowych. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie NSA poglądem, możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów uzależniona jest od powiązania poniesionego wydatku z działalnością podatnika, który zalicza ten wydatek do kosztów, istnienia bezpośredniego lub nawet tylko potencjalnego związku przyczynowego między wydatkiem a uzyskanym przychodem oraz właściwego udokumentowania tego wydatku, przy czym przesłanki te muszą być spełnione łącznie (por. wyrok NS A z 3.11.1992 r., SA/Po 1393/92, ONSA 4/1993: wyrok NSA z 29.11.1994 r., SA/Wr 1242/94, ONSA 1/1996: wyrok NSA z 27.4.1995 r., SA/Sz 158/95, LEX 26837, wyrok NSA z 7.3.2001 r., III SA 64/00, LEX 47489). Reasumując – muszą zostać spełnione następujące warunki, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów: