Category Biznes

Podatnik powinien prowadzić ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, pozwalającą na określenie ich wartości początkowej oraz wysokości odpisów amortyzacyjnych. W jednym z postanowień NSA odniósł się do sytuacji, gdy: „spółka nie prowadziła ewidencji środków trwałych ani ewidencji wyposażenia. Zakwestionowane przedmioty nie stanowiły zatem majątku trwałego Spółki ani też nie były użytkowane przez nią na podstawie umowy użyczenia. Wydatki związane z ich naprawą nie mogą zatem być uznane za koszty uzyskania przychodów” – wyrok NSA z 5.3.1997 r. (SA/Sz 192/96, LEX 29754).

Należy podkreślić, że po stronie podatnika wystąpi przysporzenie majątkowe wyłącznie w przypadku zwolnienia z długu pod tytułem darmym, gdyż w przypadku potrącenia dojdzie do częściowej lub całkowitej kompensaty wierzytelności jednej strony z wierzytelnością drugiej strony, zatem u żadnej ze stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód powstałby tylko wówczas, gdyby doszło jedynie do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej (tj. niepodle- gającej kompensacie) części długu. Podobnie w przypadku odnowienia, dotychczasowe zobowiązanie ulega wprawdzie umorzeniu i przekształceniu w nowe zobowiązanie, ale generalnie dotychczasowy dłużnik nie uzyskuje przychodu do opodatkowania.

Intencją ustawodawcy w art. 10 ust. 2 pkt 2 PDOPrU jest opodatkowanie spółki przejmującej, będącej jednocześnie udziałowcem/akcjonariuszem spółki przejmowanej lub dzielonej, w przypadku gdy wartość otrzymanego i przypadającego na spółkę przejmującą majątku spółki przejmowanej lub dzielonej jest wyższa od kosztów nabycia przez nią udziałów/akcji w spółce przejmowanej. Oznacza to bowiem uzyskanie dochodu przez spółkę przejmującą, który w odróżnieniu od innych udziałowców/akcjona- riuszy spółki przejmowanej lub dzielonej nie podlegałby opodatkowaniu. Spółka przejmująca nie może bowiem objąć swoich własnych udziałów/akcji), które następnie mogłyby zostać sprzedane czy też umorzone, przynosząc ewentualny dochód, tak jak mogłoby to mieć miejsce w przypadku pozostałych udziałowców/akcjonariuszy spółki przejmowanej otrzymujących następnie udziały/akcje spółki przejmującej.

Umorzenie udziałów/akcji z obniżeniem kapitału zakładowego jest procedurą bardziej skomplikowanąniż umorzenie z czystego zysku. Wynika to z gwarancyjnej funkcji kapitału zakładowego w spółkach kapitałowych. Dlatego też fakt podjęcia uchwały o umorzeniu udziałów/akcji połączonego z obniżeniem kapitału zakładowego należy ogłosić w MSG oraz w innym piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki. Ogłoszenie to zawiera wezwanie wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w ciągu 3 miesięcy od daty ogłoszenia, jeśli nie zgadzają się oni na obniżenie kapitału zakładowego. Zgłoszone w ten sposób wierzytelności powinny być spłacone lub zabezpieczone. Wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego.

Połączenie się osób prawnych reguluje m.in.: KSH, PrSpółdz, ustawa 19 z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.). Z powyższych regulacji wynika możliwość połączenia się np. spółek kapitałowych (np. sp. z o.o. z innąsp. z o.o. lub sp. z o.o. ze spółką akcyjną), spółdzielni albo przedsiębiorstw państwowych między sobą. Nie jest jednak dopuszczalne połączenie się spółki kapitałowej ze spółdzielnią albo przedsiębiorstwem państwowym, ewentualnie spółdzielni z przedsiębiorstwem państwowym. Przekształcenie jednej osoby prawnej w drugą możliwe jest na gruncie 20 przepisów:

Przez bonifikatę należy rozumieć pomniejszenie ustalonej 31 uprzednio ceny towaru lub usługi. Zmniejszenie kwoty należności ma zazwyczaj miejsce w związku z poniesieniem szkody przez kontrahenta wskutek wykonania umowy. W zasadzie bonifikata może być przyznana jedynie wówczas, gdy wystąpią okoliczności uzasadniające obniżenie ustalonej wcześniej ceny, których nie można było przewidzieć w chwili, gdy strony zawierały umowę.

Na podstawie art. 53 KSH (do 31.12.2000 r. – art. 107 KH) wspólnik spółki jawnej ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% (do 31.12.2000 r. – 4%) od swego udziału, nawet gdy spółka poniosła straty. Umowa spółki może zmieniać wysokość stopy odsetek, jak również wyłączyć to prawo albo przyznać je tylko jednemu wspólnikowi. Z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odsetki od udziału nie stanowią kosztu uzyskania przychodu wspólnika, który go wniósł. Udział pokryty został bowiem własnym kapitałem wspólnika, a na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 13 PDOPrU odsetki od własnego kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. Odsetki te stanowiąjednak koszt uzyskania przychodu dla innych wspólników, ponieważ płacone przez nich odsetki stanowią oprocentowanie od obcego kapitału włożonego w źródło przychodów. Podsumowując, odsetki od udziału wypłacane jednemu ze wspólników nie stanowią kosztów uzyskania przychodu dla tego wspólnika, ale są kosztem uzyskania przychodu dla innych wspólników.

Określenie kryteriów po równywalności transakcji jest niezbędne na potrzeby stosowania trzech wyżej wymienionych metod: porównywalnej ceny niekontrolowanej, ceny odprzedaży i rozsądnej marży.

Umorzenie udziałów/akcji polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym jak i korporacyjnym wynikających z udziałów/akcji. Zgodnie z art. 199 § 1 KSH, umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może być dokonane jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko wówczas, gdy przewiduje to umowa spółki. Powyższa zasada odpowiada regulacji art. 191 § 1 KH, który obowiązywał do końca 2000 r. Co do zasady umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, przy czym powinna ona przewidywać warunki tego umorzenia, a w szczególności podstawę prawną umorzenia oraz wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Ekwiwalent za umarzane udziały, nie może być jednakże niższy od wartości księgowej udziału.

Kosztami uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 9, są wydatki, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, poniesione na nabycie składników majątkowych przeniesionych na spółki przejmujące lub nowo zawiązane.

Dla celów podatkowych, w przypadku podziału spółek niezmiernie istotny jest fakt, czy na skutek podziału nastąpi zbycie (pozostawienie w spółce) zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy jedynie części jego aktywów. Spółki kapitało we mogą zostać podzielone w następujący sposób (art. 529 § 1 KSH):

Artykuł 10 ust. 2 PDOPrU reguluje przypadek łączenia się spółek, a od 15 1.1.2003 r. również przypadek dzielenia się spółek, w wyniku którego spółka przejmująca lub nowo zawiązana otrzymuje majątek spółki przejmowanej lub dzielonej, którego wartość jest wyższa niż nominalna wartość udziałów/akcji wydanych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną udziałowcom/akcjonariuszom spółki przejmowanej lub dzielonej. W takiej sytuacji nadwyżka otrzymanego majątku nad wartością nominalną udziałów nie stanowi dochodu z udziału w zyskach osób prawnych.