Blog Archives

Pojęcie osoby prawnej zostało zdefiniowane w przepisach KC. Według art. 33 KC osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Osoba prawna posiada zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków. Inaczej mówiąc, może ona samodzielnie występować w obrocie prawnym jako podmiot praw i obowiązków. Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy (np. KSH w odniesieniu do spółki z o.o. i akcyjnej, Prawo spółdzielcze w odniesieniu do spółdzielni itd.). W przypadkach i w zakresie przewidzianych w tych przepisach organizację i sposób działania osoby prawnej reguluje także dokument określony w KC jako statut. W odniesieniu do spółki z o.o. dokument ten nazywany jest w KSH „aktem założycielskim” lub „umową spółki”. W tym miejscu można tylko zaznaczyć, że zgodnie z KSH powstanie spółki z o.o. lub akcyjnej wymaga dokonania szeregu czynności przez założycieli, m.in. zawarcia umowy spółki albo podpisania statutu, wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego, powołania zarządu oraz dokonania wpisu do rejestru przedsiębiorców. W przypadku tych spółek wpis ten ma znaczenie konstytutywne, tzn. dopiero od momentu dokonania wpisu możemy mówić o spółce z o.o. lub akcyjnej. Posiadanie osobowości prawnej może również wynikać wprost z przepisów ustawy. Przykładowo Polski Związek Łowiecki posiada osobowość prawną z mocy prawa (art. 32 ust. 2 ustawy z 13.10.1995 r. – Prawo łowieckie, tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 372). Skarb Państwa jest osobą prawną na mocy art. 33 KC: zgodnie z art. 34 KC w stosunkach cywilnoprawnych jest on podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych. Należy jednak zaznaczyć, iż Skarb Państwa jest zwolniony od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 PDOPrU.

Jedynym z podstawowych elementów, jaki powinien znaleźć się w dokumentacji podatkowej, jest określenie funkcji, jakie spełniać będą podmioty uczestniczące w transakcji.

Ustawodawca nie zalicza do przychodów zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni – w części stanowiącej koszt ich nabycia. Zgodnie z art. 20 PrSpółdz, członek spółdzielni zobowiązany jest zadeklarować jeden udział, jeśli statut nie zobowiązuje członków do zadeklarowania większej ilości udziałów. Ponadto statut może stanowić o wnoszeniu przez członków wkładów na własność spółdzielni lub do korzystania z nich przez spółdzielnię na podstawie innego stosunku prawnego. Członek spółdzielni, który z niej wystąpił lub został wykreślony albo wykluczony ma roszczenie wobec spółdzielni o wydanie równowartości udziału lub wkładu. Szczególnym tytułem do tak zwanej stosunkowej wypłaty udziału członkowi spółdzielni jest jej likwidacja. Udział byłego członka wypłaca się na podstawie zatwierdzonego sprawozdania finansowego za rok, w którym członek przestał należeć do spółdzielni. Jeśli zwrócone członkowi spółdzielni wpłaty na udziały lub wkłady przewyższają koszt nabycia udziałów lub wartość wkładów, to nadwyżka stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 19% tej nadwyżki, na podstawie art. 22 PDOPrU.

Przepisy art. 13 odnoszą się jedynie do sytuacji, gdy nie została określona wysokość czynszu za korzystanie z nieruchomości i podatnik, który odstąpił nieruchomość nie otrzymuje od korzystającego żadnych świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych. Przepis ten nie ma natomiast zastosowania do sytuacji, gdy wysokość czynszu ustalona między stronami odbiega od cen rynkowych.

Dla ustalenia istnienia obowiązku podatkowego z tytułu przekazania agio na kapitał zakładowy istotne jest dokonanie analizy sformułowania „dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) osoby prawnej”. Niejasne jest bowiem, czy użyte tu słowo „dochód” odnosi się do dochodu udziałowca lub akcjonariusza, czy też do dochodu spółki.

W przypadku majątku nierucho- 8 mego położonego na terytorium Polski należy uznać, iż wszelkie dochody uzyskane z tego majątku są dochodami osiągniętymi w Polsce. Przez majątek nieruchomy należy rozumieć budynki, budowle, grunty oraz prawo użytkowania wieczystego gruntu. Źródłem dochodów może być w szczególności sprzedaż, przeniesienie prawa własności na podstawie innej czynności cywilnoprawnej, najem, dzierżawa jak i innego rodzaju formy użytkowania nieruchomości. W przypadku dochodów uzyskiwanych z majątku nieruchomego bez znaczenia jest miejsce zawarcia czynności cywilnoprawnej, na podstawie której osiągane są dochody. Nie ma tu znaczenia także status drugiej strony czynności cywilnoprawnej, np. nabywcy nieruchomości (podmiot polski lub zagraniczny). Oznacza to, że również w przypadku, gdy zagraniczna osoba prawna zawrze poza Polską umowę sprzedaży nieruchomości położonej w Polsce, dochód z tej transakcji będzie opodatkowany w Polsce. Powyższe zasady odnoszą się także do dochodów uzyskiwanych z tytułu własności zasobów mineralnych, źródeł i innych bogactw naturalnych znajdujących się na terytorium Polski. Przedstawione reguły pokrywają się z postanowieniami umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska.

Jeszcze większe wątpliwości powstają przy ustalaniu warunków powstania obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej. Nie ma wątpliwości, że obowiązek taki powstaje:

Stwierdzenie, że określone wydatki poniesione (zarachowane) przez podatnika spełniają wszystkie wskazane przez ustawodawcę warunki podatkowego uznania ich za koszt uzyskania przychodów stanowi niezbędną przesłankę odliczenia ich przez podatnika od osiągniętego przychodu.

W przypadku dochodów uzy- 11 skiwanych z praw majątkowych istotne, dla ustalenia obowiązku opodatkowania tych dochodów w Polsce, jest stwierdzenie, czy beneficjentem tych praw jest podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce.

Pod pojęciem inwestycji PDOPrU każe rozumieć środki 1 trwałe w budowie, w znaczeniu którym posługuje się ustawa z 29.9.1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694). Środkami trwałymi w budowie są zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.

Artykuł 11 PDOPrU dotyczy dwóch relacji, w których może następować transfer dochodów. Jedna dotyczy powiązań z zagranicą, a druga dotyczy powiązań pomiędzy podmiotami krajowymi. Samo istnienie powiązań nie stanowi jednak podstawy do szacowania dochodów oraz nie powoduje utraty statusu podatkowej grupy kapitałowej. Szacowanie dochodów dokonane zostanie dopiero wówczas, gdy w wyniku określonych powiązań lub związków dochód nie zostanie wykazany lub będzie wykazany w niższej wysokości od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby nie było ww. powiązań lub związków.

Artykuł 15 PDOPrU ma kluczowe znaczenie w zakresie problematyki 1 podatku dochodowego od osób prawnych. Dotyczy dwóch zasadniczych zakresów problemowych: charakterystyki pojęcia kosztów uzyskania przychodów (ust. 1) oraz potrącania kosztów uzyskania przychodów w czasie (ust. 4). Zawiera on ponadto regulacje dotyczące przeliczania na złote kosztów poniesionych w walutach obcych, kosztów uzyskania przychodów u szczególnych grup podatników, tj. ubezpieczycieli, powszechnych i pracowniczych towarzystw emerytalnych i banków.