Blog Archives

Rozliczenie kosztów uzyskania przychodu w spółce osobowej rodzi wiele problemów. W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają szczegółowych regulacji dotyczących tego zagadnienia. Rozstrzygając pojawiające się wątpliwości, należy brać pod uwagę przede wszystkim zasady ogólne, posiłkowo korzystając z orzecznictwa NSA odnoszącego się do spółek osobowych, których wspólnikami były osoby fizyczne. Należy mieć jednak na uwadze, że orzecznictwo NSA było i jest niejednolite w zakresie opodatkowania spółek osobowych. Jednak w dwóch uchwałach 7 sędziówNSAz27.11.1998r.,FPS 13/98(Glosa 1999/12) i FPS 15/98 (ONSA 1999/2) wyjaśnione zostały podstawowe wątpliwości. W identycznych tezach tych wyroków stwierdzono, że:

Otrzymane przez podatnika pożyczki i kredyty nie stanowią u niego przychodu podatkowego, gdyż nie jest to przysporzenie definitywne w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa aktywa podatnika. Wynika to również z treści art. 12 ust. 4 pkt 1, zgodnie z którym, otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów) nie zalicza się do przychodów. Jednakże w przypadku umorzenia lub przedawnienia zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek u podatnika powstanie przychód do opodatkowania.

Przy ustalaniu wysokości przychodu z tytułu nieodpłatnego udostępnię- 9 nia nieruchomości lub ich części, według art. 13 ust. 3 PDOPrU, nie uwzględnia się:

W przypadku poniesienia straty przez podatkową grupę kapitałową, czego następstwem jest jej rozwiązanie, strata ta nie podlega kompensacie z dochodem osiągniętym przez poszczególne spółki tworzące podatkową grupę kapitałową w okresie po utracie statusu podatnika przez tę grupę. Ponowne przystąpienie do innej podatkowej grupy kapitałowej przez którąkolwiek ze spółek wchodzących uprzednio w skład grupy, która utraciła status podatnika, nie jest możliwe przed upływem roku podatkowego spółki następującego po roku, w którym podatkowa grupa kapitałowa utraciła status podatnika. Należy uznać, iż w przypadku ponownego zawiązania podatkowej grupy kapitałowej przez te same spółki, które już uprzednio tworzyły podatkową gmpę kapitałową rozwiązaną ze względu na fakt poniesienia straty, strata ta nie może być odliczana od dochodu osiągniętego przez nowo utworzoną podatkową grupę kapitałową. Wynika to z dwóch przesłanek. Po pierwsze, jednym z założeń funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej jest osiąganie przez tę grupę w każdym roku jej funkcjonowania dodatniego wyniku finansowego. Wykazanie straty wiąże się z zastosowaniem sankcji w postaci utraty statusu podatnika podatku dochodowego od osób prawnych. Po drugie, możliwość pokrywania strat z dochodu następnych lat podatkowych przewiduje art. 7 PDOPrU, który dotyczy ustalania dochodu lub strat podatników innych niż podatkowe grupy kapitałowe. Powyższe kwestie w odniesieniu do podatkowych grup kapitałowych reguluje art. 7a PDOPrU, który nie zawiera zapisu dotyczącego możliwości jakiegokolwiek kompensowania strat poniesionych przez podatkowe grupy kapitałowe.

Przepis art. 15 PDOPrU nie określa zasad udokumentowania wydatków zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów. Na podstawie art. 9 PDOPrU na podatnika został nałożony obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób umożliwiający ustalenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i należnego podatku. Sporną kwestią jest natomiast, czy powołanie się przez ustawodawcę na przepisy RachU w zakresie dotyczącym ustalania wysokości dochodu (nadwyżki sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania) oznacza dla podatnika obowiązek ścisłego przestrzegania zasad obowiązujących w rachunkowości oraz to, czy podatnik zobowiązany jest do udokumentowania wydatków uznawanych za koszt uzyskania przychodów za pomocą dowodów księgowych, tj. prawidłowo wystawionych dokumentów.

Każdy więc wydatek spełniający powyższą definicję podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są koszty zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, oraz koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika, związane z funkcjonowaniem firmy.

Zasady podziału zysku w spółce akcyjnej regulował do 31.12.2000 r. art. 355 KH, który stanowił m.in., iż akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku rocznym, jeżeli walne zgromadzenie przeznaczyło całość lub część tego zysku do podziału. Od 1.1.2001 r. kwestię podziału zysku w spółce akcyjnej precyzuje art. 347 KSH. Zgodnie z art. 347 § 1 KSH, akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Spółka akcyjna, na podsta- wieart.396§ 1 KSH (do 31.12.2000 r. art. 427 KH§ 1), ma obowiązek przekazania 8% rocznego zysku netto na kapitał zapasowy, dopóki nie osiągnie on 1/3 kapitału zakładowego. Poza tym statut może przewidywać tworzenie innych kapitałów spółki akcyjnej z osiągniętego przez nią zysku. Jeżeli walne zgromadzenie podejmie uchwałę o zatrzymaniu zysku w spółce, oznacza to pozbawienie prawa akcjonariuszy do partycypowania w dochodzie spółki. W tym przypadku pozostawienie zysku w spółce nie stanowi rozdysponowania zysku pomiędzy akcjonariuszy i nie powoduje powstania obowiązku podatkowego u wspólników. Jedyny wyjątek stanowi tu przekazanie zysku spółki na kapitał zakładowy, co podlega opodatkowaniu zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 10 ust. 1 pkt 4 PDOPrU. Zatrzymanie zysku w spółce na podstawie uchwały walnego zgromadzenia nie jest nieodpłatnym świadczeniem na rzecz spółki i nie powoduje powstania przychodu po jej stronie.

Obowiązek sporządzania dokumentacji powstaje w dwóch sytuacjach. 3 Pierwsza dotyczy transakcji pomiędzy podatnikiem a podmiotami z nim powiązanymi, w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 (dalej zwanymi podmiotami powiązanymi). Druga dotyczy wszelkich transakcji, w związku z którymi zapłata należności (z nich wynikających) dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (w dalszej części komentarza takie terytorium lub kraj nazywany jest rajem podatkowym).

Artykuł 8 ust. 6 PDOPrU przewiduje modyfikację długości roku podatkowego wynikającą z obowiązku zamknięcia ksiąg rachunkowych (sporządzenia bilansu) przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, określonego w odrębnych przepisach. Za rok podatkowy uważa się wówczas okres od pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych. Przepisy art. 12 ust. 2 RachU określają moment zamknięcia ksiąg rachunkowych przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego na dzień:

Tak więc nieodpłatnym świadczeniem będą w szczególności wszelkie wykonane lub zakupione na rzecz beneficjenta świadczenia o charakterze usługowym oraz inne, przyznające mu prawa do używania lub użytkowania składnika majątku. W wyroku z 19.6.1996 r. (SA/Sz 2231/95, LEX 27189), sąd potwierdził, że:

Prawodawca nie zalicza do przychodów dopłat wniesionych do spółki zgodnie z przepisami KSH. Dopłaty stanowią formę świadczenia pieniężnego na rzecz spółki i wnoszone są w celu powiększenia jej majątku obrotowego, nie wpływają natomiast na wysokość kapitału zakładowego spółki. Zgodnie z art. 177 KSH (do 31.12.2000 r. – art. 178 KH), umowa spółki może zobowiązać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów. Zazwyczaj obowiązek uiszczenia (zrealizowania) dopłaty jest nakładany przez uchwałę zgromadzenia wspólników, przy czym w uchwale są również określone wysokość i terminy dopłat. Jednakże umowa spółki może stanowić, że wysokość i terminy dopłat będą określone przez zarząd lub inny organ spółki. Dopłaty wniesione na rzecz spółki nie stanowiąjej przychodu podatkowego wyłącznie wówczas, gdy możliwość ich wniesienia przewiduje umowa spółki i jeśli sumaryczna kwota faktycznie wniesionych dopłat nie przekracza wysokości dopłat wskazanych w umowie spółki. Dopłaty nie stanowią przychodu niezależnie od tego, czy w umowie spółki określono je jako dopłaty zwrotne czy bezzwrotne, bowiem ustawodawca nie przewiduje w PDOPrU żadnych ograniczeń w tym zakresie.

– Przychód określony w ust. 1 pkt 7 powstaje w dniu:

– 1) zarejestrowania spółki kapitałowej, albo

– 2) wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki kapitałowej, albo