Pojęcie jednostek budżetowych

Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora fi- 4 nansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków (art. 18 ustawy z 26.11.1998 r. o finansach publicznych, Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.). Zasady gospodarki finansowej jednostek budżetowych reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z 29.12.2000 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz szczegółowych zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych (Dz.U. Nr 122, poz. 1333).

Zasadniczo jednostki budżetowe są finansowane przez budżet państwa, jednak mogą one być także w części finansowane z własnych środków. Jednostki budżetowe mogą gromadzić na wyodrębnionych rachunkach bankowych środki specjalne uzyskane na podstawie:

– odrębnych ustaw oraz uchwał organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego,

– z tytułu spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej,

– z tytułu odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie oddane jednostce budżetowej w zarząd bądź w użytkowanie,

– z tytułu sprzedaży zapasów środków materiałowych przechowywanych w celach mobilizacyjnych.

Środki specjalne przeznacza się jedynie na cele wskazane w ustawie lub uchwale, na podstawie której utworzono te środki, cele wskazane przez darczyńcę lub spadkodawcę oraz remont lub odtworzenie mienia jednostki. Z jednostki budżetowej może zostać wyodrębnione, pod względem organizacyjnym i finansowym, gospodarstwo pomocnicze, które pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych. Gospodarstwo pomocnicze wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku.

Jeżeli własne środki pochodzą z prowadzonego przez jednostkę budżetową wyodrębnionego organizacyjnie gospodarstwa pomocniczego, to podlegają one opodatkowaniu na ogólnych zasadach. Zwolnieniami objęte są jedynie gospodarstwa pomocnicze enumeratywnie wymienione w art. 6 ust. 2 PDOPrU i to tylko wówczas, gdy środki ze zwolnionych dochodów zostaną przekazane na cele wskazane przez ustawę.