Przepisy dotyczące obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej, z uwagi na zapłatę należności na rzecz podmiotu z raju podatkowego stosu- je się do transakcji dokonanych albo umów zawartych w roku kalendarzowym następującym po roku, w którym Minister Finansów opublikował wykaz rajów podatkowych (art. 4 ust. 1 ustawy z 9.6.2000 r.), a więc do umów oraz transakcji zawartych po 31.12.2000 r.
Na podstawie delegacji ustawowej Minister Finansów wydał rozp. z 11.12.2000 r. (Dz.U. Nr 115, poz. 1203) w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Lista ta miała być oparta na danych opracowanych na bazie ustaleń OECD. W tym zakresie OECD opublikowało spis, obejmujący 35 krajów i terytoriów. Na liście znalazły sięm.in.: Andora, Aruba, Barbados, Grenada, Liberia, Księstwo Liechtenstein, Malediwy, Księstwo Monaco, Panama, Samoa, Seszele. Minister Finansów powyższą listę zmodyfikował ujmując kraje w trzy kategorie:
– 1) krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową,
– 2) krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie transakcji dotyczących usług o charakterze administracyjnym oraz innych świadczeń o charakterze niematerialnym (wśród których znalazły się m.in.: Francja, Grecja, Niemcy),
– 3) krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie usług o charakterze finansowym (wśród których znalazły się m.in.: Belgia, Węgry, Szwajcaria).
Konsekwencje naruszenia obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej
Konsekwencje naruszenia obowiązku sporządzenia dokumentacji nale- 8 ży rozpatrywać z punktu widzenia przepisów PDOPrU i KKS. Nieprzedstawienie organom podatkowym (kontroli skarbowej) dokumentacji wymaganej przez art. 9a skutkuje tym, że ewentualną różnicę pomiędzy dochodem zadeklarowanym przez podatnika a określonym przez te organy opodatkowuje się stawką 50% na podstawie art. 19 ust. 4 PDOPrU. Należy zaznaczyć, że powołany wyżej artykuł odnosi się jedynie do sytuacji, kiedy dochód podatnika został określony na podstawie art. 11, który to artykuł definiuje pojęcie podmiotów powiązanych. Stąd należy uznać, iż sankcja za uchybienie obowiązkowi dokumentacyjnemu nie dotyczy dokumentowania transakcji z podmiotami rezydującymi w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Ponadto sankcyjny charakter tego przepisu uniemożliwia zastosowanie jego rozszerzającej interpretacji. Tak więc można przyjąć, iż stawką 50% opodatkowuje się wyłącznie „różnicę między dochodem zadeklarowanym przez podatnika a określonym przez (…) organy”, co wyłącza de facto możliwość zastosowania sankcji w przypadku, kiedy podatnik wykazuje stratę podatkową.
PDOPrU nie reguluje sytuacji, w której podatnik przedstawia, co prawda, dokumentację, ale niekompletną. Z teoretycznego punktu widzenia można więc albo przyjąć, że podatnik wykonał formalnie swój obowiązek (przedstawienia dokumentacji) chociaż nienależycie, albo że nie wykonał swojego obowiązku, ponieważ organ otrzymał tylko część dokumentacji zamiast całości. Zgodnie z brzmieniem art. 19 ust. 4 sankcja w postaci 50% stawki podatku ma zastosowanie, jeżeli podatnik nie przedstawi organom dokumentacji podatkowej wymaganej w art. 9a. Jeżeli więc podatnik nie uwzględnił w dokumentacji wszystkich elementów, o których mowa w art. 9a ust. 1, można wysnuć wniosek, iż nie przedstawił on dokumentacji zgodnej z wymogami powołanego przepisu, co naraża go na sankcję, w przypadku gdy organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej dokonają doszacowania dochodu.
Konsekwencje naruszenia obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej cz. II
Różne interpretacje możliwe są również w kwestii uchybienia terminowi określonemu w art. 9a ust. 4. Z jednej strony, jak już wspomniano, art. 19 ust. 4 mówi o przedstawieniu dokumentacji wymaganej w art. 9a, co wydaje się obejmować również konieczność zadośćuczynienia terminowi określonemu w ust. 4 tegoż artykułu. Z drugiej jednak strony, pojawiają się glosy, iż sformułowanie art. 19 ust. 4 o „dokumentacji wymaganej przez te przepisy” może odnosić się jedynie do treści dokumentacji, nie zaś do terminu jej przedstawienia. To z kolei oznaczałoby, iż 7-dniowy termin dostarczenia dokumentacji „byłby jedynie terminem instrukcyjnym, a podatnik mógłby przedstawić dokumentację także w terminach wynikających z przepisów ogólnych Ordynacji podatkowej i ustawy o kontroli skarbowej”1. Można również spotkać się z tezą, iż niezachowanie wyznaczonego do przedstawienia dokumentacji 7-dniowego terminu może spowodować pominięcie dokumentacji jako dowodu w sprawie. Autorzy komentarza podzielają pogląd wyrażony przez A. Nawrockiego2, jakoby podejście takie stanowiło naruszenie zasady prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 180 § 1 OrdPU, który stanowi, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Dla podatnika pojawia się również pytanie, czy oprócz karnego podatku naliczonego według stawki 50%, musi on się liczyć z odpowiedzialnością karno-skarbową, np. na podstawie przepisów o nieprowadzeniu księgi lub o księgach nierzetelnych i wadliwych.
W pierwszej kolejności należy sięgnąć do definicji księgi zawartej w art. 53 § 21 KKS. Zgodnie z tym przepisem, księgąjest księga rachunkowa, podatkowa księga przychodów i rozchodów, ewidencja, rejestr lub inne podobne urządzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje przepis prawa. Na podstawie tego można stwierdzić, że pod pojęciem księgi w przepisach Kodeksu karnego skarbowego (art. 53 § 21 KKS) rozumie się taki rodzaj dokumentacji, który służy do ewidencjonowania działalności prowadzonej przez podatnika. W przeciwieństwie do tego dokumentacja podatkowa w rozumieniu art. 9a nie służy do ewidencjonowania działalności, ale do zebrania różnorakich informacji o pewnej grupie transakcji w celu umożliwienia stwierdzenia czy miała miejsce praktyka zaniżania dochodów przez podatnika, czy też nie.
Podsumowując, należy przyjąć, że podatnik nie podlega odpowiedzialności z art. 60 KKS ani z art. 61 KKS z tytułu niesporządzenia względnie nierzetelnego i wadliwego przygotowania dokumentacji podatkowej.
Leave a reply