Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji pojęć „siedziba” i „zarząd”, dlatego w kwestiach tych należy odwoływać się do przepisów Kodeksu cywilnego. Artykuł 41 KC stanowi, że jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowią inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Przepisy KC nie zawierają definicji zarządu. Należy jednak przyjąć, że posiadanie zarządu na terenie Polski oznacza sytuację, w której organ zarządzający osoby prawnej znajduje się na terenie Polski. Przepisy KC przy rozpatrywaniu kwestii położenia siedziby osoby prawnej przyznają nadrzędne znaczenie zapisom ustawy konstytuującej byt konkretnej osoby prawnej albo statutowi opartemu na ustawie. W przypadku gdy ani ustawa ani statut nie wskazują siedziby osoby prawnej (jako miejscowości), przez siedzibę rozumie się miejsce położenia jej organu zarządzającego. W praktyce jednak siedzibę osoby prawnej określa ustawa lub statut osoby prawnej.
Siedziba osoby prawnej określana jest w ustawie wówczas, gdy konkretna osoba prawna powoływana jest do życia na mocy tej ustawy. Przykładem takiej osoby prawnej może być NBP. Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 4 ustawy z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. Nr 140, poz. 938 ze zm.), siedzibąNBPjest Warszawa. W ustawodawstwie wystę- pujątakże przypadki, gdy osoba prawna (wraz ze wskazaniem jej siedziby) ustanawiana jest na mocy ustawy, przy czym ustawa zawiera także delegację dla określonego podmiotu do nadania statutu tejże osobie prawnej. Przykład takiego rozwiązania zawiera ustawa z 30.5.1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (Dz.U. Nr 90, poz. 405 ze zm.), na podstawie której utworzona została Agencja Mienia Wojskowego (AMW). Artykuł 5 ust. 4 cytowanej ustawy stanowi, iż siedzibą AM W jest Warszawa. Jednocześnie art. 9 ust. 1 zawiera upoważnienie dla Ministra Obrony Narodowej do nadania statutu AMW w drodze zarządzenia.
Siedziba osób prawnych w wielu przypadkach nie jest wskazywana ani 5 w ustawie ani w rozporządzeniu wydanym na jej podstawie. Dzieje się tak w przypadku gdy akt prawny (ustawa) nie powołuje osoby prawnej, a jedynie stanowi podstawę do jej utworzenia. W tym przypadku siedziba podmiotu wskazywana jest w akcie założycielskim (statucie), a następnie ujawniana we właściwym rejestrze. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 37 KC, jednostka nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Oznacza to, iż przed rejestracją osoba prawna nie istnieje, nie może więc być mowy ojej siedzibie. Powyższe rozwiązanie przykładowo dotyczy stowarzyszeń, zgodnie z brzmieniem art. lOust. 1 pkt 2 i art. 17 ust. 1 ustawy z 7.4.1989 r.- Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.).
Leave a reply