Ustawodawca w art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. b) oraz art. 12 ust. 1 pkt 4a, 4b, 5 i 6 zamieścił kategorie przysporzeń majątkowych, które stanowią przychód podatkowy u określonych grup podatników. Są to przychody ściśle związane ze specyfiką działalności tych osób prawnych.
Uczestnicy funduszy inwestycyjnych. Od 1.1.2001 r. dla uczestników funduszy inwestycyjnych przychodem są otrzymane dochody funduszu, w przypadku gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez odkupywania jednostek uczestnictwa albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych. W poprzednim stanie prawnym kwoty te były uznawane za dochody z udziału w zyskach osób prawnych, o których mowa w art. 10 PDOPrU.
Zarządcy przedsiębiorstw państwowych. Również od 1.1.2001 r. 24 przychodem podatkowym dla zarządców przedsiębiorstw państwowych są wynagrodzenia z tytułu realizacji umowy o zarządzanie, w tym prawo do udziału w zysku przedsiębiorstwa. W poprzednim stanie prawnym otrzymane kwoty stanowiące udział w zysku przedsiębiorstwa były kwalifikowane do dochodów, o których mowa w art. 10 PDOPrU.
Ubezpieczyciele. Kwota stanowiąca równowartość zmniejszenia stanu 25 rezerw techniczno-ubezpieczeniowych stanowi przychód u ubezpieczycieli, pod warunkiem, że została utworzona zgodnie z odrębnymi przepisami.
Do przychodów nie zalicza się natomiast na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 4 wpłat na fundusz organizacyjny ubezpieczyciela. Banki. Przychodem podatkowym w bankach jest w szczególności:
– zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 6 lit. a), kwota stanowiąca równowartość rezerwy na ryzyko ogólne, utworzonej zgodnie z PrBank, rozwiązanej lub wykorzystanej w inny sposób:
– na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 6 lit. b) kwota odpowiadająca rozwiązanym lub zmniejszonym rezerwom, które zaliczone zostały uprzednio do kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 26 PDOPrU), jeżeli nie nastąpiło to w związku z zamianą tych wierzytelności na akcje (udziały) przedsiębiorstw objętych programem restrukturyzacji (na podstawie odrębnych ustaw):
– zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. b), wartość przedawnionych lub umorzonych środków na rachunkach bankowych.
Począwszy od 2003 r. katalog przychodów został rozszerzony o prze- 27 pis art. 12 ust. 1 pkt 4f stanowiący, że przychodem jest odliczony podatek VAT naliczony, zaliczony uprzednio do kosztów uzyskania przychodów. U źródła tego przepisu leżą zmiany w podatku VAT, w którym dopuszczona została korekta podatku naliczonego nieodliczonego w terminie (art. 19 ust. 3b VATU). Poprzez zaliczenie kwot podatku do przychodów uniknie się korekty kosztów, z czym wiązałoby się w wielu przypadkach powstanie zaległości podatkowych i obowiązek zapłaty karnych odsetek.
Przychody z tytułu udziałów objętych w zamian za wkład niepieniężny
Ustawa z 9.6.2000 r. w sprawie zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 60, poz. 700) wprowadziła zmiany w katalogu przychodów osób prawnych. W przypadku, gdy podatnik wnosi do spółki kapitałowej lub spółdzielni wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, osiąga w związku z tą operacją przychód. Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 pkt 7 PDOPrU, przychodem tym będzie nominalna wartość udziałów (akcji, wkładów) w spółce (spółdzielni) objętych w zamian za ten wkład. Definicje przedsiębiorstwa i jego zorganizowanej części zawarte zostały w art. 4a PDOPrU. Przychód ten powstaje w przypadku objęcia udziałów (akcji) w nowej spółce w dniu jej zarejestrowania w KRS. W sytuacji podwyższenia kapitału w spółce już istniejącej, przychód udziałowca powstaje w dniu zarejestrowania tego podwyższenia, a jeżeli miało ono charakter warunkowy – w dniu wydania dokumentów akcji.
Przychodem podatkowym jest również wynagrodzenie otrzymane w wyniku umorzenia udziałów (akcji) objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Przychód ten, zgodnie z art. 10 ust. 1 b PDOPrU dodanym do ustawy od 1.1.2003 r., został wyłączony z katalogu przychodów z udziału w zyskach osób prawnych. Koszty uzyskania przychodu ustala się tu w wysokości wartości – na dzień objęcia udziałów (akcji) – przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg (art. 15 ust. 11 PDOPrU). Od 2004 r. wspomniane wyżej wyłączenie nie ma znaczenia praktycznego, bowiem zarówno dochody z udziału w zyskach osób prawnych, jak i zdecydowana większość pozostałych dochodów osób prawnych opodatkowane są podatkiem dochodowym według stawki 19%. Odmienna sytuacja występowała w 2003 r., wówczas podatek do dochodów z udziału w zyskach osób prawnych wynosił 15%, zaś podatek od pozostałych dochodów, co do zasady, 27%.
Przychody z tytułu udziałów objętych w zamian za wkład niepieniężny cz. II
W przypadku podziału spółki w taki sposób, że przejmowany majątek nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa, przychodem spółki dzielonej jest wartość rynkowa składników majątkowych przeniesionych na spółki przejmujące lub nowo zawiązane. Analogicznie przychód powstanie w spółce podlegającej podziałowi przez wydzielenie, jeżeli pozostający w niej majątek nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Przychód podatkowy powstanie również w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji, wkładów). Co do zasady, jest nim wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jednak w pewnych okolicznościach przy- chód ten podlega oszacowaniu przez urząd skarbowy na zasadach określonych w komentarzu do art. 14 PDOPrU. Koszt uzyskania przychodu ze zbycia udziałów (akcji) objętych za wkład w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części ustala się analogicznie jak przy ich umorzeniu (art. 15 ust. lk PDOPrU).
Problem kosztów uzyskania przychodów w przypadku objęcia oraz zbycia przez podatnika udziałów (akcji, wkładów) w podmiocie będącym osobą prawną został omówiony szerzej w komentarzu do art. 15 PDOPrU.
To samo zdarzenie gospodarcze, a mianowicie objęcie udziałów (akcji, wkładów), z punktu widzenia spółki (spółdzielni), do której wnosi się wkłady pieniężne i niepieniężne na ich pokrycie, nie generuje przychodu do opodatkowania. Na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 4, do przychodów podatkowych nie zalicza się bowiem przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego czy funduszu udziałowego.
Leave a reply