W przypadku zakwestionowania ceny wynikającej z umowy sprzedaży, 6 urząd skarbowy ma obowiązek wezwania stron umowy (a niejednej z nich) do zmiany ceny wyrażonej w umowie lub do wskazania przyczyn uzasadniających ustalenie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej.
W takiej sytuacji strony umowy mają możliwość wyjaśnienia powodów, dla których wartość przedmiotu została w takiej wysokości określona lub dokonania zmiany wartości przedmiotu określonej w umowie. NSA orzekł, że:
„(…) zaproponowanie skarżącemu podwyższenia wykazanej ceny sprzedaży nie wyczerpuje obowiązku wezwania stron umowy do zmiany podanej ceny. Strony umowy sprzedaży – zgodnie z wolą ustawodawcy – winny mieć możliwość pełnego i swobodnego przedstawienia okoliczności związanych z zawartą transakcją i ustaleniem ceny sprzedaży w wysokości znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, a obowiązkiem organu jest ocenić, czy okoliczności te zasługują na uwzględnienie przy rozstrzyganiu sprawy” (wyrok z 11.2.1998 r., I SA/Gd 1562/96, LEX 32921).
Ustalenie przychodu przez organ podatkowy może nastąpić tylko wówczas, gdy cena umowna znacznie odbiega od wartości rynkowej bez uzasadnionej przyczyny. To ogólnikowe sformułowanie pozwala na szeroką interpretację faktów, wpływających na to, co oznacza „znacznie” i czy dana przyczyna jest uzasadniona. Jest to sytuacja niekorzystna dla podatnika, ponieważ organ podatkowy w każdej sytuacji może odmówić uznania za „uzasadniony” przedstawionego mu powodu ustalenia ceny w umowie na poziomie odbiegającym od rynkowej wartości przedmiotu sprzedaży. Niemniej jednak, w literaturze przedmiotu, przedstawiane są pewne sytuacje, w których przyczyna obniżenia ceny umownej uznawana jest za uzasadnioną. Są to takie okoliczności, jak: prowadzenie wyprzedaży majątku, konieczność szybkiego wyzbycia się danych składników majątkowych, czy sprzedaż towarów niecieszących się popytem.
Ani PDOPrU ani OrdPU nie określają terminu, w jakim strony umowy powinny udzielić odpowiedzi na wezwanie urzędu skarbowego odnośnie ceny innej niż odpowiadająca wartości rynkowej. Zrozumiałe jest więc, że termin ten powinien być określony w wezwaniu, przy czym posiłkując się przepisem art. 189 § 2 OrdPU należy uznać, iż nie powinien on być krótszy niż 3 dni. Warto zauważyć, iż w przypadku zakwestionowania przez organy podatkowe wartości przedmiotu umowy dla celów wymiaru podatku od czynności cywilnoprawnej, organ podatkowy wzywa strony do jej określenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania (art. 6 ust. 3 PCzCywU).
Leave a reply