Osoba prawna

Pojęcie osoby prawnej zostało zdefiniowane w przepisach KC. Według art. 33 KC osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Osoba prawna posiada zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków. Inaczej mówiąc, może ona samodzielnie występować w obrocie prawnym jako podmiot praw i obowiązków. Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy (np. KSH w odniesieniu do spółki z o.o. i akcyjnej, Prawo spółdzielcze w odniesieniu do spółdzielni itd.). W przypadkach i w zakresie przewidzianych w tych przepisach organizację i sposób działania osoby prawnej reguluje także dokument określony w KC jako statut. W odniesieniu do spółki z o.o. dokument ten nazywany jest w KSH „aktem założycielskim” lub „umową spółki”. W tym miejscu można tylko zaznaczyć, że zgodnie z KSH powstanie spółki z o.o. lub akcyjnej wymaga dokonania szeregu czynności przez założycieli, m.in. zawarcia umowy spółki albo podpisania statutu, wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego, powołania zarządu oraz dokonania wpisu do rejestru przedsiębiorców. W przypadku tych spółek wpis ten ma znaczenie konstytutywne, tzn. dopiero od momentu dokonania wpisu możemy mówić o spółce z o.o. lub akcyjnej. Posiadanie osobowości prawnej może również wynikać wprost z przepisów ustawy. Przykładowo Polski Związek Łowiecki posiada osobowość prawną z mocy prawa (art. 32 ust. 2 ustawy z 13.10.1995 r. – Prawo łowieckie, tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 372). Skarb Państwa jest osobą prawną na mocy art. 33 KC: zgodnie z art. 34 KC w stosunkach cywilnoprawnych jest on podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych. Należy jednak zaznaczyć, iż Skarb Państwa jest zwolniony od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 PDOPrU.