Ewidencja środków trwałych

Odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) dokonuje się na podsta- 4 wie aktualnego planu amortyzacji, określającego stawki i kwoty rocznych odpisów poszczególnych środków trwałych.

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Jednak rozpoczęcie amortyzacji nie może nastąpić wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a zakończyć się – później niż w momencie zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia przez podatnika jego niedoboru, z uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej należy, zgodnie z art. 32 ust. 2 RachU, uwzględnić okres ekonomicznej użyteczności każdego środka trwałego. Na określenie tego okresu wpływają w szczególności:

– 1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

– 2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

– 3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

– 4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

– 5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Poprawność przyjętych do planu amortyzacji okresów używania i innych danych powinna być okresowo weryfikowana przez podatnika. Efektem takiej weryfikacji powinny być ewentualne korekty rocznych stawek i kwot odpisów amortyzacyjnych, stosowanych w roku bieżącym oraz w następujących po weryfikacji latach obrotowych.

Ponieważ przepisy dotyczące amortyzacji, wynikające z prawa bilansowego i podatkowego różnią się od siebie, odpisy podatkowe mogą różnić się od odpisów bilansowych. W takich przypadkach podatnicy powinni w zasadzie prowadzić dwie odmienne ewidencje amortyzacji i umorzenia środków trwałych: jedną dla celów bilansowych, która oddawałaby stan faktycznego zużycia środków trwałych oraz drugą dla celów podatkowych. Plan amortyzacji („bilansowy”) powinien odzwierciedlać planowany okres użytkowania danego środka trwałego. Ustalone w nim stawki można korygować tylko wtedy, gdy istnieje uzasadnienie w postaci planowanej zmiany okresu użytkowania środka. W praktyce jednak podatnicy prowadzą jedną ewidencję amortyzacji, opierając się na zasadach wynikających z PDOPrU. Na temat amortyzacji podatkowej oraz wyceny środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych szerzej w komentarzu do art. 16a-16m PDOPrU.